DOĞRU AKIM DEVRELERİNDE ELEKTRİK ENERJİSİ KAYNAKLARI

 

Doğru Akım(DA) elektrik enerjisi sağlayan kaynaklar; Gerilim Kaynağı ve Akım Kaynağı olarak ikiye ayrılır. Her kaynak da kendi arasında Bağımsız ve bağımlı olmak üzere ikiye ayrılmıştır ve sembolleri şekil 1’de verilmiştir.

Şekil 1: Doğru Akım Enerjisi Sağlayan Gerilim ve akım Kaynakları

Şekil 1’de DA devrelerinde kullanılan gerçek kaynakların sembolleri gösterilmiştir. Şekil 1-a’ da Gerçek bağımsız gerilim kaynağı, b’ de Gerçek bağımlı gerilim kaynağı, c’ de Gerçek bağımsız akım kaynağı ve d’ de gerçek bağımlı akım kaynağının sembolü görülmektedir.

Şekil 2: Omik yüklü Gerçek Gerilim Kaynağı

Şekil 2’ de V=12Volt, r=0,1Ohm değerlerine sahip gerilim kaynağına R=1K değerinde direnç bağlandığında direnç uçlarındaki gerilimi hesaplayalım. V=(i*r) +(i*R) formülünden i akımı 0,0119 Amper hesaplanır. VR=i*R formülünden de Direnç uçlarındaki gerilim 11,9Volt olarak hesaplanır. Buradan kaynak geriliminin bir kısmı iç direnç olarak bilinen(r) kısımda harcanmakta ve akım arttıkça R direncinin gerilimi azalmaktadır.

Şekil 3: Omik Yüklü Gerçek Akım Kaynağı

Şekilde I=120Amper ve r=0,1 Ohm değerlerinde akım kaynağı uçlarına R=1K değerinde direnç bağlandığında direnç uçlarındaki gerilimi hesaplayalım. İ1=I*r/(r+R) formülünden 0,0119Amper hesaplanır. VR=i1*R formülünden de Direnç uçlarındaki gerilim 11,9Volt olarak hesaplanır. Buradan kaynak geriliminin bir kısmı iç direnç olarak bilinen(r) kısımda harcanmakta ve akım arttıkça R direncinin gerilimi azalmaktadır.

Şekil 4: Kaynakların Dönüşümü

Şekil 4-a’ da Gerilim Kaynağı ve b’ de akım kaynağına dönüştürülmüş hali görülmektedir.

Gerilim kaynağını akım kaynağına dönüştürürken iç direnç(r) akım kaynağına paralel bağlanır ve akım kaynağının değeri I=V/r dir.

Akım kaynağını gerilim kaynağına dönüştürürken iç direnç(r) gerilim kaynağına seri bağlanır ve gerilim kaynağının değeri V=I*r dir.